ترجمه قرآن به فارسي (4)

پدیدآورمحمد خامه‌گر

نشریهمرکز فرهنگ و معارف قرآن

تاریخ انتشار1388/01/27

منبع مقاله

share 2593 بازدید
ترجمه قرآن به فارسي (4)

محمد خامه گر

سيد علي اکبر قرشي ( 1366 ش )

احسن الحديث تفسير و ترجمه اي ساده و روان از سيد علي اكبر قرشي (متولد 1307 ش) است. وي تمام آيات قرآن در 12 جلد براي مخاطبان جوان تفسير كرده است. اين تفسير شامل آيات، ترجمه، شرح مفردات، شرح و تفسير آيات و در پايان نکته ها و برداشت هايي از آيات قرآن است.
نثر بخش ترجمهاين اثر ساده و روان و مطابق با نثر معيار است البته در واژه گزيني ، سعي مترجم در نقل دقيق برخي از کلمات قرآني بوده تا آنجا كه در ترجمه صفات الهي عين كلمات آورده شده است. با آنكه اين ترجمه، ترجمه اي تحت اللفظي است امّا آيات روشن و روان و تقريبا يکدست ترجمه شده اند. توضيحات تفسيري در اين اثر اندک و عموما جدا شده از متن آورده شده اند. اکثر اين توضيحات براي بيان، مفهوم و يا مصداق برخي واژه هاي مجمل ارائه شده است.[1]

ترجمه کليم الله متين (1369 هـ. ش)

اين ترجمه فارسي بر اساس ترجمه اردوي ابوالاعلي مودودي از آيات قرآن در تفسير تفهيم القرآن تنظيم شده است ابو الاعلي مودودي مؤسس جماعت اسلامي پاکستان در پي ارائه تفسيري ساده و مختصر از قرآن براي عموم مردم بود. اصل تفسير به زبان اردو و در 6 جلد به انجام رسيد.[2]
در اين اثر ترجمه اي تحت اللفظي و به سبک ساده و روان ارائه شده است. حجم توضيحات تفسيري داخل شده در متن، قابل توجه و زياد است. و اغلاط چاپي چندي که نشان از عدم دقت در نمونه خواني و ويرايش است در آن به چشم مي خورد.

ترجمه محمود ياسري (1373 ه . ش)

آيت الله حاج شيخ محمود ياسري از علماي با تقواي تهران و امام جماعت مسجد ارک بود. ايشان در طول عمر با برکت خود ترجمه اي فارسي را از قران به سرانجام رساندند.[3] که به عنوان خلاصة التفاسير توسط کتابفروشي اسلاميه در سال 1363 به طبع رسيده است.اين ترجمه همراه با تفسير مختصر و تجويد مي باشد که آيت الله ابوالحسن شعراني تصحيح آن را به عهده گرفته است.علاوه بر اين ، ترجمه ياد شده توسط آقاي حائري نيز تصحيح شده و از سوي بنياد فرهنگي امام مهدي(عج)در سال 1373 منتشر شده است.[4] اين اثر، ترجمه اي است تحت اللفظي و روان که توضيحات تفسيري بدان افزوده شده است. بخشي از اين توضيحات از اصل ترجمه تفکيک شده و در داخل پرانتز قرار گرفته است و بخش ديگر بدون پرانتز در داخل متن افزوده شده است .نگارش اين ترجمه نسبتا روان مي باشد ولي قواعد نحوي زبان فارسي به طور کامل در آن رعايت نشده است .

ترجمه اشرفي تبريزي ( 1373 هـ.ش )

محمود اشرفي تبريزي از روحانيون و خطاطان معاصر است.از وي قرانهاي متعددي به خط نسخ به طبع رسيده است . وي ترجمه اي از قرآن مجيد ارائه داده که توسط انتشارات جاويدان در سال 1373 منتشر شده است. اين اثر ترجمه اي است تحت اللفظي همراه با خلاصه التفسير که تفاسير برخي آيات در حاشي? قرآن نگاشته شده است.در ترجمه نيز افزوده هاي کوتاه و مختصري وجود دارد که غالبا بوسيله پرانتز جدا و مشخص گشته اند.

2/2. افول ترجمه هاي تحت اللفظي

نارسايى روش ترجمه تحت اللفظى در انتقال مفاهيم قرآن و ايفاى رسالت هدايتگرى اين كتاب الهى موجب شد تا مترجمان اندك اندك از آن برگردانند و به روشهاي ديگري روي آورند.علت نارسايى ترجمه‏هاى تحت اللفظى اين است كه در بهترين حالت، فقط در زمينه معادل‏يابى و رعايت بخشى از ساختار صرفى تلاش مى‏كردند و از رعايت ساير ساختارهاى زبانى غفلت مى‏شد.
در بازيابى علل گسست سبك و سياق هزار ساله ترجمه تحت اللفظى و آغاز رويكرد جديد ترجمه تفسيرى دلايلى همچون آشنائى ايرانيان با انديشه و فرهنگ غرب و روى آوردن آنان به ترجمه متون داستانى و غير داستانى ذكر شده است،[5] اما در هر حال شكى نيست كه تحولات زبانى كه در دهه‏هاى اخير بر زبان پارسى عارض شده است روز به روز ترجمه‏هاى كهن را براى نسل جديد نامأنوس‏تر و غير قابل فهم‏تر نموده است. همين امر مترجمان و اديبان را در دهه‏هاى اخير بر آن داشت تا كمر همت بربسته و سنت كهن ترجمه‏هاى به اصطلاح تحت اللفظى قرآن را شكسته و براي ارائه ترجمه‏هاى روان و گويا از اين كتاب آسماني اقدام نمايند .
در روشهاي جديد ترجمه بجاي اصالت دادن به الفاظ به محتواي قرآن تاكيد مي شود و مترجم تلاش مي كند با رعايت خصوصيات زبان مقصد و افزودن توضيحات تفسيرى انتقال پيام قرآن تاحدى روان‏تر گردد تا و امكان درك مفاهيم براى خواننده فارسى زبان فراهم شود در اين شيوه مترجم سعي مي کند تا پيام و هدف اصلي متن را براي مخاظب بيان کند، ضمن آنکه تلاش مي کند تا خصوصيات لفظي متن اصلي را در قالب جمله اي باز سازي کند و به زبان اصلي انتقال دهد.[6] به عبارتى در شيوه هاي جديد ترجمه، افزون بر معادل يابى به ساختار زبان مقصد هم توجه ويژه شد .
.توجه به ساختار زبان مقصد تنها در رعايت جايگاه فعل و فاعل خلاصه نمي شود بلکه به معناي آن است که در ترجمه مفاهيم اصطلاحي و کنايه اي ، نکات بلاغي و معناي ويژه کلمات ، به اقتضاي ساختار زبان مقصد عمل نمايد. و تمامي زير ساختارهاي زباني يعنى ساختارهاى نحوى، صرفى، لغوى - معنايى ، آوايى و بلاغى را در ترجمه در نظر بگيرد .
با توجه به ميزان موفقيت مترجم در رعايت ساختارهاي زبان مقصد و مقدار وفاداري او به متن مبدأ و استفاده از توضيحات تفسيري روشهاي گوناگوني در ترجمه قرآن پديد آمد. مهمترين روشهاي ترجمه محتوائي قرآن را مي توان به شرح زير برشمرد:

2. ترجمه وفادار يا معادل

ترجمه وفادار ترجمه‌اي است که به ساختار‌هاي زباني زبان مقصد كاملاً مقيد و متعهد است. اين نوع ترجمه دقيق ترين روش براي ترجمه قرآن است كه اگر در نهايت دقت و شيوايي، صورت گيرد آرماني‌ترين روش ترجمه خواهد بود.
هدف اصلي از اين روش ترجمه، رساندن كامل محتوا، پيام و نكات ظريف و بلاغي و ساختاري متن مبدأ به ساختار‌هاي طبيعي و معيار زبان و متن مقصد است.از اين رو در اين روش هيچ نكته نحوي، صرفي، معنايي، لغوي و فرامتني (=‌ فرامعنايي = منظور شناختي) مورد غفلت قرار نمي‌گيرد.
- در اين روش چنانچه ساختار‌هاي زبان مقصد ايجاب كند عنصر يا عناصري از متن مبدأ در ترجمه حذف مي‌گردد و به اقتضاي زبان مقصد و نيز براي تفهيم آسان پيام متن مبدأ و شيوا و روان بودن متن ترجمه عنصر يا عناصري به عنوان تصريح يا تشريح بر متن ترجمه افزوده مي‌شود. اين حذف و اضافه به طور معقول و بجا صورت مي‌گيرد.[7]
در ميان ترجمه‌‌هاي قرآن كريم به زبان فارسي کمتر ترجمه اي مي توان يافت که کاملا بر اين روش و ويژگي‌‌هاي آن مبتني بوده باشد. از ميان ترجمه هاي فارسي قرآن كريم، مواردي را مي توان يافت كه به اين روش ترجمه نزديك تر است. در اين جا برخي از آنها را بر مي شماريم

قرآن فرهنگستان ( قرن 10)

قرآن فرهنگستان اين ترجمه يکي از نسخه هاي خطي گنجينه بزرگ قرآني آستان قدس رضوي است که به شمار? 405 در آن کتابخانه نگهداري مي شود.اين دست نوشت در 385 برگ و از مترجمي ناشناخته و شامل هم? قران است.دکتر علي رواقي که به درخواست فرهنگستاان زبان و ادب فارسي آن را تصحيح و مقابله کرده است،با توجه به شيوه نگارش و خط اين ترجمه آن را متعلق به قرن دهم هجري مي داند. مترجم اين قرآن، تنها به ترجمه واژه به واژ? قرآن بسنده نکرده است و در برخي از سوره ها تفسير گونه اي را هم در کنار ترجمه نشانده است وي در ترجمه خود تلاش کرده است از کاربرد واژه هاي يک حوز? زباني خاص اجتناب کند و متن را به زبان رسمي يا معيار آن روزگار بنويسد. گرچه نويسند? اين ترجمه تفسيري بيش از هم? ترجمه ها و تفسيرها به تفسير ابوبکر عتيق سور آبادي توجه داشته است اما اين وام خواهي به گونه اي نيست که آن را ترجمه اي مستقل نخوانيم.[8] متن تصيح شده اين ترجمه - تفسير ارزشمند در سال 1383 با خط احمد نيريزي توسط گروه نشر آثار فرهنگستان زبان و ادب فارسي به چاپ رسيده است.

عباسعلي کيوان قزويني ( 1312 ش )

تفسير کيوان اثر عباسعلي کيوان قزويني (1277-1357 ق) از دانشمندان صوفي شيعه است اين تفسير در 4 مجلد و به زبان فارسي در سال هاي 1310 تا 1315 ش در تهران (کتابخانه دانش) به چاپ رسيده است شيوه تفسير تحليلي و کلامي و فقهي است و شامل تمام قرآن است. ترجمه ارائه شده در اين تفسير ترجمه اي معادل است که با توجه به زمان تاليف ترجمه اي روان و ادبي مي باشد. و در آن از وازه هاي امروزي به خوبي استفاده شده است مثلا الرحمن الرحيم را کار ساز مهربان ترجمه کرده است.

احمد نوانديش (1337 ش )

تفسير و ترجمه اي کامل از آيات قرآن در 5 جلد است و شامل سه بخش آيات، ترجمه و نکات يا همان تفسير مي باشد ترجمه آيات در اين اثر به روش محتوايي معادل (بجز برخي آيات همچون سوره حمد) و به سبک ساده و روان از قرآن مجيد مي باشد در مواردي مترجم در واژه گزيني مطابق با زبان معيار عمل نکرده است مثلا «الله » را به خدا يي کامل الذات و الصفات و الرحمن و الرحيم را به همان رحمان و رحيم در ترجمه آورده است.[9]

داريوش شاهين ( 1359 ش )

داريوش شاهين از مترجمان و پزوهشگران عرصه فرهنگ و ادب در اوايل قرن چهارده هجري متولد شد. از زنده ياد شاهين بيش از 300 جلد تاليف، ترجمه، و مجموعه هاي مختلف و داستان در عرصه هاي ادبيات، شعر و مذهب به يادگار مانده است.
يکي از آثار برگزيده ايشان ترجمه اي است از قرآن مجيد که در سال 1359 در دو جلد از سوي انتشارات جاويدان به چاپ رسيد.
اين اثر ترجمه اي است ادبي با توضيحاتي کوتاه ضمن آيات، توضيحاتي نيز پس از پايان هر سوره آورده شده است که به معني وازه ها، شأن نزول و تاريخ و امثال آن مي پردازد. روش ترجمه در مواردي بصورت آزاد و در مواردي نيز با تطبيق دقيق ترجمه با اصل آيه مي باشد. تلاش مترجم بر آن بوده که تمامي کلمات قرآن را ترجمه کرده و حتي حروف را نيز به نوعي معادل يابي مي کند.[10]

جلال الدين فارسي (1366 ش)

ترجمه آقاي جلال الدين فارسي ترجمه اي است خوشنما و تا حدودي خواشخوان[11] که بر اساس قواعد و دستور زبان فارسي و به شيوه اي روان شکل گرفته است و کم و بيش در آن واژه هاي مصطلح جديد نيز به کار رفته است.
روش مترجم در ترجمه، آميخته اي از روش ترجمه تحت اللفظ و محتوايي بوده اما دغدغه اش انتقال محتواي مفاهيم آيات به قالب زبان فارسي بوده است.ترجمه،توضيحات فراواني ندارد تنها در مواردي که نيازمند به توضيح بوده جملات افزوده شده در داخل پرانتز قرار گرفته است.ترجمه مورد نظر از نظر ساختار جملات و اسلوب کلام ترجمه اي روان و نسبتا گويا است و عمده انتقاداتي که نسبت به آن صورت گرفته از لحاظ معايب محتوايي در ترجمه و در عين حال در مورد نکات تفسيري غير متعارفي بوده که در ترجمه آمده است.[12]

عبد المحمد آيتي ( 1367 ش )

استاد عبد المحمد آيتي (متولد 1305)يکي از برجسته ترين مترجمان و ادباي امروز ايران و عضو فرهنگستان زبان و ادبيات فارسي است. ترجمه او از قران کريم در سال 1367 به چاپ رسيد و با استقبال خوانندگان و توجه ويژ? منتقدان عرصه ترجمه مواجه شد. به اعتقاد يکي از ترجمه پژوهان معاصر اين اثر ارزش ادبي فراوان دارد و از جمله آثار ماندني و جاويد به شمار مي رود. وي سلامت و استحکام جمله بندي، پرهيز از سره نويسي فارسي، اجتناب از عربي گرائي افراطي و دوري از هر گونه حشو و زوائد را از ويژگي هاي اين ترجمه ارزشمند مي داند. البته همين ترجمه پژوه، بيش از صدو هفتاد اشکال خرد و کلان نيز بر اين ترجمه گرفته است.[13] اين ترجمه از جهت گزينش معادل هاي زيبا براي کلمات موجود در قرآن ستوده شده است. به دليل اهميت و ارزش ترجمه آيتي ،مقالات متعددي در نقد آن به رشته تحرير در آمده است و اين ترجمه را از جهت ساختار نحوي و صرفي عبارات، واژه گزيني، عدول از قرائت مشهور و ميزان دخالت عنصر تفسير بررسي کرده اند.

ابو القاسم امامي (1370 ش)

دکتر ابو القاسم امامي از اساتيد دانشکده الهيات دانشگاه تهران داراي ترجمه اي است از قرآن مجيد که در سال 1370 ش منتشر گرديد. در اين اثر مترجم سعي نموده با استفاده از توانايي هاي زبان فارسي دري و ترجمه هاي کهن فارسي ترجمه اي استوار ارائه دهد، که از جهت بلاغت و شيوايي همخوان و هماهنگ با قرآن باشد.[14] از اين جهت ترجمه اي محتوايي با در نظر گرفتن قواعد زباني و مراعات شر ايط ساختاري جملات در زبان فارسي ارائه شده و افزوده ها و توضيحات و سيعي در آن به چشم نمي خورد و موارداندکي که موجود است بدون پرانتز در داخل متن ذکر شده است.علاوه بر اين آنچه از آيات به ضرورت بلاغت حذف گشته در پاورقي توضيح داده شده تا متن کلام دچار از هم گسيختگي نشود.يکي ديگر از نکات مثبت ترجمه اين است که براي بسياري از کلمات قرآني که عين عربي آنها در ترجمه هاي ديگر ذکر گشته معادل يابي شده است.[15] يکي از ترجمه پژوهان معاصر اين ترجمه را بهترين ترجمه قران تا زمان حاضر دانسته است و براي آن ويژگي هائي مانند:معادل يابي کلمات قران بر پايه فارسي روان، نشان دادن توانايي زبان فارسي در ارائه پيام الهي،ارائه هنر زيبا شناختي لفظي و معنوي زبان فارسي و درآميختن اسلوب ادب و شيوه هنر بر شمرده است.[16]

سيد جلال الدين مجتبوي ( 1372 ش )

استاد سيد جلال الدين مجتبوي (1378ـ1307 ه ش) که چندين سال رياست دانشکده ادبيات و علوم انساني دانشگاه تهران را بعهده داشت آثار متنوعي در زمينه ترجمه از زبان انگليسي و عربي تأليف کرده است.يکي از ارزشمندترين آثار ماندگار استاد، ترجمه و توضيح قرآن حکيم است که توسط حسين استاد ولي ويرايش شده و در سال 1372 چاپ و شده است.[17]
اين ترجمه از دقيق ترين و صحيح ترين ترجمه هاي معاصر مي باشد. مترجم تأکيد بسياري بر رعايت دقت و همگامي ترجمه با متن داشته است.
روش مترجم مطابقت دقيق ترجمه با متن آيات بوده که اضافات و توضيحات تفسيري را براي درک و فهم معاني آيات همراه ترجمه آورده است.
مترجم در مؤخره اعلام مي كند که در اين برگردان تا آنجا که ميسر بوده از کلمات فارسي استفاده کرده ولي اعتقادي به نوشتن فارسي سره نداشته است.يکي از خصوصيات ممتاز اين ترجمه آن است که مترجم سعي کرده از کلمات عربي کمتر استفاده کند و براي آنها معادلهاي فارسي در نظر بگيرد و ديگر اينکه در برگرداندن واژه هاي قرآني و ترکيب آيات دقت زيادي به کار گرفته است.[18]

ترجمه تفسير بيان السعاده (1372 ش)

تفسير بيان السعاده از حاج سلطان محمد تابنده گنابادي معروف به سلطانعليشاه از علماي صوفي است.همت مفسر در ارائه مباحث عرفاني و فلسفي با گرايش شيعي و بهره گيري از اقوال معصومين(ع) است. ترجمه آيات توسط مترجمين محمد رضا خاني و حشمت الله رياضي به زبان ساده و روان و تا حدي تحت اللفظي اما با رعايت ساختار زبان فارسي ارائه شده است از اين رو با اندکي تسامح مي توان آن را در شمار ترجمه هاي معادل قرار داد. در ترجمه برخي از آيات توضيحات بسيار کوتاه تفسيري نيز وجود دارد که از متن جدا نشده است.[19]

احمد کاويا نپور ( 1372 ش )

احمد کاويانپور سرهنگ ارتش و از خاندان علم و دين است وي پس از آنکه در سال 1357 از خدمت ارتش باز نشسته شد به تحقيق و پژوهش روي آورد و از جمله قران را به زبان آذري و فارسي ترجمه کرد.ترجمه کاويان پور در سال 1372 از سوي انتشارات اقبال منتشر گرديد.
اين اثر که ترجمه اي ادبي و شيوا همراه با توضيحات و زير نويس است با استفاده از تفسير ابو الفتوح رازي و کشف الحقايق نگارش يافته است.در تقريظي که آيت الله وحيدي بر اين اثر نگاشته است آن را ترجمه اي دقيق ناميده که در آن سعي شده است هيچ چيز و لو يک حرف در ترجمه از متن قران زياد کم نشود. همچنين ايشان اين ترجمه را از جهت روان و ساده بودن و دقت در واژه گزيني ستوده است.[20] گفتني است اين ترجمه توضيحات و اضافات زيادي دارد که شامل نکات تفسيري،شرح آيات و واژگان و ذکر مخدوفات مي شود که اکثر آنها داخل پرانتز قرار گرفته و بخش از آن نيز در زير نويس ارائه شده است.

ترجمه کاظم پور جوادي ( 1372 ش )

دکتر کاظم پور جوادي از مترجمين و قرآن پژوهان معاصر است. ترجمه ايشان از قرآن سليس و روان است که بر اساس قواعد نحوي زبان فارسي و به تعبير مترجم از انتخاب برابر نهاده هاي فارسي و حداقل کلمات و واژه هاي دخيل نگارش يافته است.آقاي بهاء الدين خرمشاهي كه ويراستار اين ترجمه مي باشند آن را چنين معرفي مي کند:«اين ترجمه يکي از روان ترين و خوشخوان ترين ترجمه هاي عصر جديد است. اما همواره ميزان دقت علمي اش و مطابقه اش با نص مقدس قرآن، به انداز? رواني و خوشخواني اش نيست.»[21] روش ترجمه ،روش معادل است و داراي توضيحات مختصري در داخل پرانتز مي باشد. بر ترجمه پور جوادي انتقاداتي مانند عدم دقت در ترجمه آيات اعتقادي، عدم دقت در معادل گزيني، ايجاز مخل، رعايت نشدن همساني در ترجمه و ابهام در ترجمه ذکر شده است.[22]

اکبر يزدان پناه ( 1378 ش )

ترجمه اکبر يزدان پناه از قرآن کريم به انضمام ترجمه انگليسي و با عنوان« القرآن الکريم عربي فارسي انگليسي» عرضه شده است.[23] اثر ترجمه اي محتوايي معادل بوده و به سبکي ساده و روان نگارش يافته است. معادل گزيني مترجم مطابق با نثر معيار مي باشد و سعي او در آن بود که حتي الامکان ترجمه اي شيوا و ادبي از آيات الهي ارائه دهد که اما توفيق چنداني در اين زمينه نيافت. مترجم توضيحات اندک تفسيري را متمايز از متن و با پرانتز ارائه داده است.

ترجمه گرمارودي ( 1383 ش )

ترجمه دکتر سيد علي گرمارودي از قران کريم در سال 1383 منتشر شد.مؤلف اديب اين اثر براي نگارش آن که يکي از دقيق ترين و ادبي ترين ترجمه هاي قران است حدود پنچ سال تلاش نموده است.دکتر خرمشاهي که مقدمه مفصلي بر اين ترجمه نوشته است شيوائي ، امانت و زيبائي آن را ستوده است.[24] مترجم در مؤخر? ترجمه چند ويژگي مهم را براي آن بر مي شمارد از جمله آنکه زبان ترجمه، نثر معيار با اندک چاشني با ستان گرائي است. در اين اثر مترجم براي برخي از کلمات معادل هائي را از کلماتي که در زبان معيار يا در متون کهن بکار رفته برگزيده است مانند ترجمه جبار به "کام شکن". ايشان در ترجمه واژگان به وجوه و نظائر هر کلمه توجه داشته و براي کلماتي که داراي چند معنا است در هر جا معناي متناسب آورده است. افزون بر اين نکات ويرايشي در متن ترجمه به طور کامل رعايت شده است.[25] يکي از امتيازات مهم اين اثر، زير نويس­هاي بسيار سودمند و علمي آن است که در آنها گزينش برخي از واژه ها به منابع فارسي قديم و جديد مستند شده است.

ترجمه تفسير راهنما (1385 ش)

يکي از کارهاي ارزنده مرکز فرهنگ و معارف قرآن تدوين نخستين تفسير قرآن با روش ترکيبي است. جلد نخست اين تفسير 20 جلدي که با ساماندهي و تکميل يادداشت هاي قرآني انديشمند قرآن پژوه آيت الله هاشمي رفسنجاني شکل گرفته است با عنوان تفسير راهنما در سال ____ منتشر شد. اين تفسير نخست ترجمه آيات را به همراه نداشت اما پس از انتشار هفت جلد مرکز بر آن شد که ترجمه اي برآن بيافزايد. در سال 1385 ترجمه آيات بطور مستقل چاپ شد.
ترجمه تفسير راهنما يکي از ترجمه هاي گروهي از قرآن است که با همت گروهي از پزوهشگران مرکز فرهنگ و معارف قرآن به ويزه حجج اسلام صالحي نجف آبادي ، انصاري محلاتي و طالبي به رشته تحرير آمد است.
مولفان اين ترجمه تلاش کرده اند تا با رعايت نثر معيار ترجمه اي مطابق و معادل ارائه نمايند. بنابر آنچه در موخره ترجمه آمده است در اين ترجمه به معناي اصلي وازه ها توجه ويژه اي شده و از ذکر لازم معني يا مراد تفسيري اجتناب شده است. توضيحات تفسيري بسيار اندک بوده و افزوده هاي تفسيري در قلاب قرار گرفته است تا در مرز ميان ترجمه و تفسير رعايت گردد.[26]
ويزگي ممتاز اين ترجمه وازه گزيني آن است. مترجمان تلاش کرده اند معاني وازه ها را آنگونه که هست منعکس کنند و ساختار عبارات نيز به گونه اي مورد توجه قرار گيرد که ترجمه از معناي مراد آيه فاصله نگيرد.[27]

ترجمه محمد مهدي فولادوند ( 1373 ش )

محمد مهدي فولادوند فرزند مرحوم محمد حسين بختياري است.فولادوند در چندين انجمن علمي چون انجمن فلسفه ايران و علوم انساني يونسکو و انجمن شعراي فرانسه و نويسندگان فرانسه زبان عضويت دارد.از ايشان نزديک به 30 جلد کتاب به فارسي و فرانسه منتشر شده است.[28] مهمترين اثر وي ترجمه قرآن کريم به فارسي است که در سال 1373 با ويرايش محمد رضا انصاري و سيد مهدي برهاني چاپ ونشر يافته است.[29] ترجمه استاد فولادوند ترجمه اي است به فارسي امروزي و سرراست و ساده و بدون سبک و فاقد گرايشهاي خاص و افراطي است يعني نه فارسي گرايي مفرط دارد و نه عربي گرايي: نحو عبارات، پيچيده نيست و بسيار مفهوم است. مهمترين ويژگي اين اثر دقت بي نظير مترجم در مطابقت آن با متن مقدس قرآن کريم است به گونه اي که حتي تأکيد هايي را که در نثر و زبان عربي و نيز قرآن کريم فراوان و در فارسي بسيار کمياب است به نحوي ظاهر کرده اند در مواردي(حدود 2 يا 3 در صد)[30]
اين ترجمه داراي توضيحاتي مي باشد که در داخل دو قلاب قرار گرفته است. روش مترجم در ترجمه ميانه اي از ترجمه تحت اللفظ و ترجمه محتوايي مي باشد يعني دقت و مطابقت ترجمه با اصل آيه و همچنين خوشخواني و رواني آن هيچکدام فداي ديگري نشده است. علاوه بر اين يکي از ويژگيهاي کم نظير ترجمه حاضر،همت مترجم در ارائه يک ترجمه آهنگين در سوره هاي مکي انتهاي قرآن است.
بدون اغراق اين ترجمه يکي از دقيق ترين و شيواترين ترجمه هاي معاصر است،آقايان ملکيان،مهدوي راد،خرمشاهي،خاني در مؤخر? ترجمه،آن را از حيث صحت و امانت و به کار گيري معادلهاي مصطلح در فارسي امروزين و در عين حال رواني،شيوايي و سادگي بهترين ترجمه در ميان ترجمه هاي منتشر شده در پنجاه سال اخير مي دانند.[31]

پاورقي :

[1] - قرشي، سيد علي اكبر، تفسير احسن الحديث، انتشارات بعثت، 1366، تهران.
[2] ترجمه تفهيم القرآن ابوالاعلي مودودي، کليم الله متين، منصوره لا هور پاکستان، دار العروبه للدعوات الاسلاميه، 1990 به بعد، (1369 ه. ش) 6 جلد.
[3] - ياسري، محمود، خلاصه التفاسير (ترجمه قرآن)، كتابفروشي اسلاميه، چاپ اول، 1363، تهران.
[4] - به کوشش خرمشاهي، بهاءالدين، دانشنامه قرآن و قرآن پژوهي، حرف ياء/ 2365، انتشارات دوستان و ناهيد،1377
[5] - خرمشاهى،بهاء الدين ، مقدمه ترجمه گرمارودى، ص 660
[6] - محمد علي رضايي اصفهاني ، يادگار نامه فيض لاسلام ،ص 288
[7] - برگرفته از مشكلات ساختاري ترجمه قرآن كريم، ص 25 و 26.
[8] - رواقي، علي، قرآن كريم، گر.ه نشر آثار فرهنگستان زبان و ادب فارسي، خط احمد نيريزي چاپ اول، 1383، تهران.
[9] - احمد نوانديش، ترجمه و تفسير قرآن، نوبت اول، جلد اول، تاريخ 10/ 3/ 1337 ، چاپخانه زندگي.
[10] - شاهين، داريوش، ترجمه قرآن مجيد، انتشارات جاويدان، چاپ اول، 1359، تهران.
[11] - دانشنامه قرآن و قرآن پژوهي ص401.
[12] - اهتمام ايرانيان به قرآن، ص 59.
[13] - كوشا، محمد علي، وقف ميراث جاويدان، بهار 1375.
[14] - دكتر امامي، ابوالقاسم، ترجمه هاي جديد، بينات شماره 2 سال اول.
[15] - اهتمام ايرانانيان به قرآن، ص 63.
[16] - كوشا، محمد علي، وقف ميراث جاويدان، شماره 6، نقدي بر ترجمه ابوالقاسم امامي.
[17]- مجتبوي، سيد جلال الدين، قرآن حكيم، انشارات حكمت، 1372 اثر، تهران.
[18] - اهتمام ايرانيان به قران، ص 128.
[19] - ترجمه تفسير بيان السعاده في مقامات العباده، مترجم: محمدرضا خاني، حشمت الله رياضي، چاپ اول، 1372، مركز چاپ و انتشارات دانشگاه پيام نور.
[20] - كاويان پور، احمد، ترجمه قرآن كريم، انتشارات اقبال، چاپ اول، 1372، تهران.
[21] - دانش نامه قرآن و قرآن پژوهي، ص 551.
[22] - محمد خوان، نقدي بر ترجمه قرآن پورجوادي، بينات، شماره 49 و 50، ص 205.
[23] - القرآن کريم عربي فارسي انگليسي، ترجمه سي جزء کامل، خطاط: عثمان طه، مترجم: اکبر يزدان پناه نوبت چاپ : اول سال 1378 انتشارات پيک فرهنگ.
[24] - گرمارودي، سيد علي، ترجمه قرآن كريم، چاپ اول، تهران، انتشارات ثرياني، 1383 پي گفتار بهاء الدين خرمشاهي، ص 682 - 692.
[25] - همان، پي نگاست مترجم، ص 642-634.
[26] - مركز فرهنگ و معارف قرآن، ترجمه قرآن كريم، چاپ اول، قم، انتشارات بوستان كتاب، 1385 درباره اين ترجمه، ص 610.
[27] - بينات، شماره 49 و 50، ص 426.
[28] - اهتمام ايرانيان به قرآن، ص 184.
[29] - فولادوند، محمد مهدي، ترجمه قرآن كريم، چاپ اول، 1373، انتشارات دفتر مطالعات تاريخ و معارف اسلامي.
[30] - قرآن پژوهي، ص 344، بهاء الدين خرمشاهي، نشر فرهنگي مشرق، 1372.
[31] - اهتمام ايرانيان به قرآن، ص 185.

مقالات مشابه

بررسی چندمعنایی واژه «روح» در ترجمه‌های قرآن کریم

نام نشریهمطالعات ترجمه قرآن و حدیث

نام نویسندهحسین افسردیر, فتحیه فتاحی‌زاده, لینا سادات حسینی

ترجمه معنا شناختی عناصر فعلی- اسمی در قرآن

نام نشریهمطالعات ترجمه قرآن و حدیث

نام نویسندهرضا امانی, شیدا کریمی, سیده‌زهره صالحی